Wola Gułowska. Wieś położona nad rz. Czarną, dopływem Tyśmienicy.
Lokowana na terenie dóbr gułowskich przed 1508 r. W poł. XVI w. właściciel dóbr Hieronim Rusiecki zbudował kaplicę. W 1633 r. zostali tu sprowadzeni z Krakowa ojcowie karmelici trzewiczkowi. Nowi właściciele Krasińscy w 1660 r. rozpoczęli budowę kościoła, a następnie połączonego z nim klasztoru. Budowla ukończona na pocz. XVIII w. otrzymała okazałą fasadę i wystrój późnobarokowy. W sanktuarium, którego zostali opiekunami, stworzyli ośrodek wiary, oświaty i kultury na tym terenie. Przy klasztorze funkcjonowały nowicjat i studium teologiczne.
W Woli Gutowskiej przez jakiś czas przebywał duchowy wódz konfederacji barskiej, o. Marek Jandołowicz – bohater dramatu Juliusza Słowackiego „Ksiądz Marek”.
Zakonnicy z Woli Gutowskiej udzielali pomocy żołnierzom polskim z korpusu gen. Antoniego Jankowskiego w czerwcu 1831 r. po bitwie pod Łysobykami. Za działalność patriotyczną w czasie powstania styczniowego, w szczególności postawę o. Atanazego Jadowskiego i składowanie w podziemiach kościoła broni i amunicji, władze carskie w 1864 r. skasowały klasztor. Sanktuarium objęli księża diecezjalni. Po likwidacji dokonanej przez władze carskie podlaskich sanktuariów w Kodniu i Leśnej Podlaskiej Wola Gutowska stała się miejscem potajemnych pielgrzymek unitów podlaskich. Droga z Adamowa do Woli Gutowskiej określana jest jako „droga krzyżowa unitów”, na której polała się ich krew.
W latach sześćdziesiątych XIX w. Józef Sienkiewicz, ojciec Henryka – przyszłego pisarza, wydzierżawił od Krasińskich nieduży folwark. Tutaj zmarła w 1873 r. Stefania z Cieciszowskich – matka Henryka Sienkiewicza, którą pochowano w niedalekiej Okrzei. Dawny dom Sienkiewiczów obecnie jest użytkowany przez ss. karmelitanki.
W 1924 r. do Woli Gutowskiej ponownie wprowadzono karmelitów trzewiczkowych. 4-5 października 1939 r. Wola Gułowska była miejscem wielkiej bitwy Samodzielnej Grupy Operacyjnej „Polesie” pod dow. gen. bryg. Franciszka Kleeberga z wojskami hitlerowskimi; miejscowość przechodziła kilkakrotnie z rąk do rąk. Szczególnie zacięty i krwawy przebieg miały walki na terenie cmentarza i obok świątyni.
Kościół Karmelitów Trzewiczkowych Narodzenia Najświętszej Marii Panny jest trzynawowy z fasadą barokową, po bokach ma dwie wieże czworoboczne nakryte hełmami barokowymi; dach dwuspadowy z sygnaturką. W nawie głównej sklepienie kolebkowe, w bocznych krzyżowe. W barokowym ołtarzu głównym, ozdobionym okazałymi figurami św.św. Piotra, Pawła i Eliasza, umieszczony jest uważany za cudowny obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem. 5 września 1982 r. wizerunek ten został ozdobiony koronami papieskimi. Obraz namalował na desce lipowej o wymiarach 122 na 85 cm anonimowy artysta w XV w.(?) Przedstawia on Matkę Boską ujętą w półpostaci z Dzieciątkiem Jezus na lewej ręce. Obraz według tradycji został znaleziony w XVII w. koło Przytoczna; zapewne wcześniej został usunięty przez kalwinów z kaplicy dworskiej w Łysobykach (obecnie Jeziorzany). Określany jest jako obraz Matki Boskiej Patronki Żołnierzy Września. Wewnątrz kościoła na filarze tablica z 1996 r. upamiętniająca 600-lecie karmelitów w Polsce. W kruchcie kościoła tablice poświęcone ułanom z 2, 5 i 10 pułków ułanów, strzelcom konnym z 3 pułku strzelców konnych, szwoleżerom z 3 pułku szwoleżerów, gen. bryg. F. Kleebergowi i poległym żołnierzom SGO „Polesie”. W podziemiach kościoła znajdują się krypty oraz studzienka z wodą mającą według tradycji cudowne właściwości. Do kościoła od zach. przylega obecnie bezstylowy klasztor. Na cmentarzu paraf, m.in. kwatera 128 poległych żołnierzy polskich oraz pomnik poświęcony ich pamięci. W pomnik wkomponowano pocisk artyleryjski kaliber 155, w łusce umieszczono ziemię z pobojowisk, gdzie wałczyła SGO „Polesie”. Na pomniku tablica, na której wyryto nazwy miejscowości wyznaczających szlak bojowy SGO „Polesie”. Poszczególne mogiły w kwaterze mają nazwy wielkich jednostek wchodzących w skład SGO „Polesie”. W kwaterze symboliczna mogiła płk. Adama Eplera (awansowanego później do stopnia gen. bryg.), dowódcy 60 Dywizji Piechoty, zmarłego i pochowanego w Londynie. Mauzoleum rodziny Mościckich, wśród pochowanych ppor. Bogdan Witold Mościcki (1912-39) ze 182 pp. – bratanek prezydenta RP. Poległ on w walce w Rosjanami pod Puchową Górą k. Jabłonia, a jego szczątki zostały ekshumowane w 1990 r. z cmentarza w Jabłoniu.
Przy drodze w centrum wsi pomnik w miejscu śmierci 4 października 1939 r. podchorążego Zbigniewa Szweycera, ułana z 2 Pułku Ułanów Grochowskich. W domu kultury (1987-89, proj. Jadwiga Jamiołkowska) znajduje się założone w 1989 r. Muzeum Czynu Bojowego Kleeberczyków poświęcone walkom w 1939 r. oraz ekspozycja etnograficzna. Na szkole podstawowej tablica Z 1960 r. poświęcona żołnierzom zgrupowania. Kamień węgielny pod budowę szkoły wmurowała w 20 rocznicę bitwy pod Kockiem Wanda Kleeberg, wdowa po dowódcy SGO „Polesie”.
2 km na pd. Helenów. Mała wieś na Wysoczyźnie Żelechowskiej otoczona zagajnikami. 4 października 1939 r. Niemcy zaatakowali jednocześnie Wolę Gutowską i Helenów. Wyparli z Hele-nowa mały oddział z Dywizji Kawalerii „Zaza W celu odbicia wsi skierowano do natarcia batalion marynarzy ze 182 pułku komandora ppor. Stefana Kamińskiego. Silny ogień z broni maszynowej zadał marynarzom duże straty i zmusił ich do zatrzymania się pod samą wsią. Dopiero 5 października 1939 r. 182 pp. płk. Franciszka Targowskiego zmusił Niemców do odwrotu. We wsi cmentarz wojenny żołnierzy SGO „Polesie”, na którym spoczywa 28 żołnierzy, głównie marynarzy z Flotylli Pińskiej.