Trasa Sól – Huta Krzeszowska

SÓL

Wieś-łańcuchówka ciągnąca się na przestrzeni 8 km w dol. Białej Łady. We wsi d. cerkiew prawosławna, murowana, z 1872 r., w miejscu wcześniejszej drewnianej cerkwi greckokatolickiej wzmiankowanej 1620 r. Od 1919 r. kościół rzymskokatolicki paraf. św. Michała Archanioła, rozbudowany (zakrystia) przed 1939 r. z wieżą dobudowaną w 1979 r. W sąsiedztwie czynny cmentarz prawosławny (ostatni pochówek w 1992 r.) oraz pomnik J. Piłsudskiego, odsłonięty w 1936 r., zniszczony w 1946 r. i odbudowany w 1990 r. Na zach. od kościoła założony w 1919 r. cmentarz rzymskokatolicki, na którym pochowanych jest 127 żołnierzy polskich z 6 i 23 Dywizji Piechoty armii „Kraków” poległych 14-17 września 1939 r. pod Banachami i Solą. Drewniany dwór z 1932 r. w otoczeniu pozostałości parku krajobrazowego z końca XIX w.

RUDA-ZAGRODY

3 km na pd. zach. Stary Bidaczów. Wieś nad rz. Ładą. Założona na pocz. XVII w. na terenie ordynacji zamojskiej. Rozwinęła się jako ośrodek garncarstwa. Znana była z wyrobu siwaków i ceramiki użytkowej bez polewy.

Skrzyżowanie z drogą do Huty Krzeszowskiej przez Nową Hutę. Przy skrzyżowaniu dróg cmentarz 84 żołnierzy polskich poległych 15-16 września 1939 r. 15 września 1939 żołnierze 11 pp. płk. Henryka Gorgonia (z 23 DP) otoczyli tu i rozbili niemiecką kompanię kolarzy, a dzień później żołnierze 73 pp. płk. Piotra Sosialuka (z 23 DP) rozbili oddział niemieckiej piechoty.

HARASIUKI

Wieś nad Tanwią, siedziba urzędu gminy.

7 km na pd. Lipiny Górne Borowina. Istnienie paraf, cerkwi greckokatolickiej wzmiankowane było we wsi w 1599 r. W 1839 r. w skład parafii wcielona została sąsiednia parafia greckokatolicka w Potoku Górnym. W 1875 r. parafia została zastąpiona parafią prawosławną, która z kolei w 1919 r. przejęta została przez nowo powstałą parafię rzymskokatolicką. Dawna cerkiew prawosławna, obecnie kościół rzymskokatolicki paraf. Matki Boskiej Częstochowskiej, drewniana, wzniesiona w 1896 r., dobudowanie kaplic w l. 1924-28. Drewniana kapliczka z 1 poł. XIX w. z ludową figurą św. Jana Nepomucena.

12 km na pd. Potok Górny. We wsi w 1581 r. król Stefan Batory ufundował kościół. W tymże roku erygowana została parafia rzymskokatolicka. Pierwotna świątynia wzniesiona została w miejscu dzisiejszego ogrodu parafialnego. We wsi w l. 1612— -1839 istniała także parafia greckokatolicka. Obecny kościół św. Jana Chrzciciela, murowany, zbudowano w l. 1743-54, dobudowanie portyku nastąpiło w 1922 r. Jest trójnawowy, bazylikowy, Z transeptem i prezbiterium zamkniętym trójbocznie. W ołtarzu głównym obraz św. Kazimierza Królewicza z poł. XVIII w. oraz zespół rzeźb późnobarokowych przedstawiających Boga Ojca (w zwieńczeniu) oraz św. św. Annę, Ignacego Loyolę, Jana Nepomucena. Obok brama-dzwonnica, murowana, z 1822 r., oraz drewniane plebania i stróżówka – z końca XIX w.

6 km na pn. zach. Huta Krzeszowska. W 1863 r. w okolicy wsi miały miejsce 3 bitwy powstańców z oddziałami carskimi (najpoważniejsze 2 września). Od 1940 r. do końca okupacji ukazywało się tu pismo „Wiadomości Radiowe” wydawane przez komendanta placówki Huta Krzeszowska w obwodzie Biłgoraj ppor. S. Bednarskiego i S. Stebełskiego. 5 czerwca 1944 r. w pobliżu wsi Żołnierze radzieckiego oddziału dywersyjnego zbudowali polowe lotnisko, z którego radziecki samolot zabrał czterech członków załogi brytyjskiego Halifaxa zestrzelonego kilka tygodni wcześniej podczas zrzutu dla AK oraz rannych i ciężko chorych partyzantów. Zorganizował to wicekomendant obwodu AK por. Józef Wójcik „Mały” po nawiązaniu kontaktu z dowódcą radzieckiego oddziału dywersyjnego. Kościół paraf. Podwyższenia Krzyża Świętego, drewniany, wzniesiony w 1766 r., rozbudowany w 1882 r. Drewniana dzwonnica z końca XVIII w. Na cmentarzu paraf, mogiły powstańców 1863 r. i pomnik im poświęcony, odsłonięty w 1999 r.