DOŁHOBRODY

Wieś należąca w XVII w. do klucza sławatyckiego dóbr Radziwiłłów z Białej Podlaskiej. W 1705 r. powołano tu parafię unicką w miejsce prawosławnej i wybudowano nową cerkiew.
Od 1991 r. miejsce dorocznych imprez pod nazwą Muzyka Kresów, będących przeglądem muzyki ludowej Europy Środkowo-Wschodniej. Na imprezę przybywają głównie wykonawcy z Polski, Białorusi, Ukrainy i Litwy.
Kościół rzymskokatolicki św. Stanisława Biskupa zbudowany w 1929 r. w miejscu d. cerkwi unickiej Podwyższenia Krzyża Świętego, zmienionej w 1875-1919 na prawosławną, rozebranej w 1929 r. W pobliżu drewniana plebania z 1847 r. Drewniany wiatrak koźlak z XIX w.
Przy drodze ze Sławatycz do Włodawy kapliczka murowana z ludową rzeźbą św. Jana Kantego. Na cmentarzu paraf, nagrobek upamiętniający Andrzeja Błyskosza, zm. w 1904 r. w Rzymie podczas audiencji u papieża Piusa X. Był on uczestnikiem delegacji 50 unitów, którzy złożyli u papieża skargę popartą listą 56 000 podpisów skierowaną przeciw prześladowaniu unitów przez władze carskie na terenach Królestwa Polskiego. Dostarczenie skargi spowodowało interwencję dyplomatyczną Watykanu, której efektem było wydanie przez cara Mikołaja II ukazu tolerancyjnego.

HANNA

Wieś na skraju Zaklęsłości Sosnowickiej, nad rz. Hanną (lewy dopływ Bugu), siedziba urzędu gminy. Jedna z najstarszych osad na tym terenie. Zapewne w 1529 r. lokowane zostało miasto. Od XVII w. własność Radziwiłłów. Prawa miejskie utraciło w 1821 r.

Zachował się d. układ urbanistyczny z kwadratowym rynkiem, z naroży którego wychodzą pary ulic. Kościół rzymskokatolicki św. św. Apostołów Piotra i Pawła oraz św. Dymitra Męczennika, d. cerkiew unicka św. Dymitra, w l. 1874-1924 cerkiew prawosławna. Świątynia wzniesiona w l. 1739-42 z fundacji Radziwiłłów, drewniana, o konstrukcji zrębowej, oszalowana i trójdzielna. Wewnątrz polichromia figuralna w architektonicznym, iluzjonistycznym obramowaniu z poł. XVIII w. malowana na płótnie naklejonym na deski. Liczne obrazy, m.in. w ołtarzu głównym Matki Boskiej Hańskiej – sprzed 1739 r. w typie Matki Boskiej Poczajowskiej, „Wręczenie kluczy św. Piotrowi” – z poł. XVII w. (na zasuwie poprzedniego) oraz „Pokłon pasterzy”, „Chrzest Chrystusa”, „Sw. Piotr i św. Paweł”, „Św. Dymitr”, „Ukrzyżowanie z Marią Magdaleną”, „Św. Mikołaj”, „Św. Barbara” – wszystkie z 1 poł. XVIII w. Organy z ok. 1700 r. pochodzą z kościoła w Huszczy. Obok kościoła drewniana dzwonnica z 1739 r. (w typie parczewskiej) i drewniana plebania z 1844 r. Kaplica cmentarna św. Anny, drewniana, zbudowana w 1880 r. Na tzw. starym cmentarzu przy drodze do wsi Dańce kamień z napisem starosłowiańskim. W pobliżu wydma piaszczysta chroniona jako użytek ekologiczny „Hanna”.

10 km na. pd. zach. Romanów. Wieś na Równinie Kodeńskiej, ok. 200 mieszkańców. Około 1540 r. założony przez Romana Sanguszkę. Następnie był własnością Leszczyńskich, Sapiehów, a w l. 1846-1914 Kraszewskich. W Romanowie we dworze dziadków przebywał w latach dziecięcych Józef Ignacy Kraszewski. Dwór z 1806 r., murowany, kilkakrotnie przebudowywany, na frontonie herb Kraszewskich – Jastrzębiec, otoczony starym parkiem. Obecnie muzeum biograficzne J. I. Kraszewskiego. Przed wejściem do dworku pomnik pisarza wykonany w 1962 r. wg proj. Mieczysława Weltera.

Józef Ignacy Kraszewski (1812-87), sławny pisarz i historyk, pseud. Bogdan Bolesławila, urodził się w gospodzie warszawskiej. Jego rodzice z obawy przed wojną przenieśli się do Warszawy. Narodziny w podróży zapowiadały życie pełne ciągłych wędrówek i tułaczek. Dzieciństwo spędził w Romanowie pod opieką babki Anny Małskiej i prababki, którą miejscowa ludność nazywała Białą Panią. To ona uczyła prawnuka czytania ze starego modlitewnika, który obecnie znajduje się w ekspozycji muzealnej w Romanowie. To szczęśliwe dzieciństwo, opowieści prababki, atmosfera romanow-skiego dworku wielokrotnie ożywały w twórczości Kraszewskiego.

W parku klasycystyczna kaplica św. Anny z pocz. XIX w., fundacji prababki pisarza, wzniesiona na rzucie koła, z absydą i dwoma ryzalitami. Na ścianach epitafia Kraszewskich, Malskich i spokrewnionych z nimi rodzin.

Na skrzyżowaniu dróg pomnik z 1966 r. upamiętniający wybudowanie drogi z Romanowa do Sosnówki.

KUŻAWKA

Wieś nad Bugiem, z której według miejscowej tradycji Tadeusz Kościuszko w 1776 r. odpłynął do Ameryki.