Bezpośrednio po zakończeniu działań na frontach I wojny światowej w Chropaczowie, Lipinach i Świętochłowicach powstawały liczne organizacje polityczne i związkowe, m.in. Komunistyczna Partia Górnego Śląska, Polska Partia Socjalistyczna, Zjednoczenie Zawodowe Polskie, Centralny Związek Zawodowy Polski. W l. 1919-21 mieszkańcy gmin Chropaczów, Lipiny i Świętochłowice trzykrotnie podejmowali walkę o wyzwolenie narodowe. Wielu z nich oddało życie, m.in. w Piaśnikach rozstrzelano 20 powstańców po stłumieniu 1 powstania śląskiego. W plebiscycie w 1921 ok. 60% mieszkańców głosowało za Polską. W III powstaniu śląskim ochotnicy ze Świętochłowic, Lipin i Chropaczowa walczyli w składzie 2. Pułku Powstańczego w rejonie Bytomia, a następnie Bieraw i Starej Kuźni (nad Odrą). Członkowie Polskiej Organizacji Wojskowej z Chropaczowa wchodzili w skład grupy destrukcyjnej Konrada Wawelberga-Puszczyńskiego.
W czerwcu 1922 wydzielona część (decyzją Rady Ambasadorów z 20 X 1921) Górnego Śląska wróciła do Polski. Ze wsi d. powiatu bytomskiego, które znalazły się po stronie polskiej, utworzono powiat świętochłowicki z siedzibą starosty w gminie Świętochłowice. W Świętochłowicach powstało również muzeum powiatowe, gromadzące eksponaty etnograficzne ziemi bytomskiej i pamiątki z okresu powstań śląskich (po wojnie część eksponatów znalazła się w muzeach chorzowskim i bytomskim). Od 1922 wychodziła tu „Gazeta Powiatowa Powiatu Świętochłowickiego”, a w l. 1925-34 czynne było Muzeum Powiatowe posiadające zbiory historyczne i etnograficzne przekazane przez Łukasza i Stanisława Wallisów (dziś w Chorzowie).
W okresie międzywojennym rozwinęły ożywioną działalność organizacje kulturalne powstałe w l. 1919—21, zwłaszcza chóry: im. Paderewskiego ze Zgody i „Polonia” z Lipin. W 1929 przyłączono do Świętochłowic osadę fabryczną Zgoda wyrosłą w poł. XIX w. na terenach Nowego Bytomia.
We wrześniu 1939 powiat świętochłowicki był terenem przygranicznym, na którym istniał system betonowych umocnień. Do walki, oprócz żołnierzy 75. Pułku Piechoty, stanęły jednostki Obrony Narodowej, składające się z obywateli m.in. Chropaczowa, Lipin i Świętochłowic. W okresie II wojny światowej, a zwłaszcza w pierwszych tygodniach okupacji zginęło wielu obywateli wymienionych gmin, m.in. Józef Wieczorek (1893-1944) – powstaniec i komunista, poseł do Sejmu Śląskiego (w obozie w Oświęcimiu). Na terenie Świętochłowic, Chropaczowa i Lipin istniały 4 oddziały robocze jeńców radzieckich z cieszyńskiego obozu jenieckiego (przy kopalniach „Polska”, „Matylda” i „Śląsk” oraz przy hucie „Zgoda”). W Świętochłowicach istniał przejściowo obóz jeńców angielskich (ul. Dworcowa). Przy hutach: „Zgoda”, „Florian” i „Silesia” istniały również obozy pracy przymusowej ludności cywilnej z całej Europy. W 1943 przy hucie „Zgoda” założono filię obozu oświęcimskiego; istniała ona do sierpnia 1944. W okresie okupacji w Świętochłowicach działał silny ruch oporu, wśród nich organizacje: Polska Obrona Obywatelska, Tajne Harcerstwo, Tajna Organizacja Narodowa „Ku Wolności”, Tajna Organizacja Wojskowa, Siły Zbrojne Polski, AK, Grupa Antyfaszystowska.
27 I 1945 Świętochłowice zostały wyzwolone przez oddziały Armii Czerwonej.
Po 1945 trzy organizmy gminne – Świętochłowice, Lipiny i Chropaczów, zostały scalone w jeden organizm miejski (w 1951 Świętochłowice otrzymały prawa miejskie). Przez następne trzydziestolecie dokonała się integracja miasta. Nowe centrum wyrosło w rejonie Piaśnik, powstały nowe osiedla mieszkaniowe, m.in. Na wzgórzu, Słoneczne, Nowowiejskie oraz duży ośrodek sportowo-rekreacyjny „Skałka” z zespołem basenów, stadionem żużlowym i boiskami sportowymi.
Świętochłowice mają niewiele zabytków. W centrum miasta zachował się dworek z XVIII w. (ul. Szpitalna). Najstarszy kościół katolicki św. św. Piotra i Pawła (ul. ks. bpa T. Kubiny) pochodzi z 1891, przy ul. Nowowiejskiej secesyjny kościół św. Józefa z 1931.
W Świętochłowicach urodzili się m.in. ks. bp Teodor Kubina – pierwszy redaktor „Gościa Niedzielnego” i pierwszy biskup częstochowski, oraz ks. abp dr Jerzy Stroba – emerytowany metropolita poznański.
W latach międzywojennych (do 1934) miało tu swą siedzibę Muzeum Powiatowe, posiadające zbiory Wallisów. Od 1977 miasto ma Muzeum Miejskie, mieszczące się przy ul. Dworcowej 14, tel. (0-32) 45-23-88. Stałe ekspozycje: Jak to dawniej na Górnym Śląsku bywało i Dawne instrumenty muzyczne. Muzeum czynne: w poniedziałki, wtorki, środy i piątki 9-15, czwartki 12-17, soboty 9-13. W zbiorach muzeum pokaźna kolekcja wyrobów porcelanowych z nie istniejącej już Fabryki Porcelany „Huty Franciszka”.