Suchowola

Suchowola. Wieś wzmiankowana w XVI w. jako własność Lipskich.

W XVII w. po zakupieniu przez Tomasza Zamoyskiego została włączona w skład ordynacji zamojskiej. We wrześniu 1939 r. zacięte walki wojsk polskich z Niemcami. 16-19 września 1939 r. walczyły tu oddziały ze składu Frontu Środkowego należące do armii: „Lublin” i „Kraków”, m.in. Krakowska Brygada Kawalerii pod dow. gen. Zygmunta Piaseckiego. 23-25 września 1939 r. wzięty udział w watce oddziały ze składu Frontu Północnego należące do armii: „Modlin” i „Prusy”. 23 września 1939 r. Suchowolę zdobyła Wołyńska Brygada Kawalerii pod dow. płk. Juliana Filipowicza, która później walczyła w rejonie Krasnobrodu. Na pd. od Suchowoli przechodziła Grupa Operacyjna Kawalerii gen. bryg. Władysława Andersa. 24 września po północy atak Niemców na Suchowolę odparł oddział pod dow. kpt. Ryszarda Romana ze 115 pp. Później w nocy jednak Niemcy wkroczyli do wsi. Nad ranem wyparł ich atak Mazowieckiej Brygady Kawalerii pod dow. płk. Jana Karcza, choć w ciągu dnia po rozbiciu tejże brygady Niemcy ponownie wkroczyli do wsi. Kolejny skuteczny atak na wieś wykonała grupa dow. przez ppłk. Wincentego Kurka (28 pp z 10 DP, bat. z 10 DP i 11 pułk ułanów z MBK). Następnie walki przeniosły się w rejon Krasnobrodu.

Podczas okupacji hitlerowskiej wieś była kilkakrotnie pacyfikowana m.in. w czerwcu 1943 r., następnie wysiedlona i zasiedlona przez kolonistów niemieckich. 31 stycznia 1944 r. wieś została zaatakowana przez oddziały AK P. Kuncewicza „Podkowy” i E. Błaszczaka „Groma”. W odwecie hitlerowcy w pobliskim Potoczku dokonali egzekucji na 30 więźniach (głównie żołnierzach AK) przewiezionych z więzień Zamościa i zamojskiej Rotundy.

Kościół paraf. Przemienienia Pańskiego, murowany, wzniesiony w l. 1935-38 w. W fasadzie i sklepieniu wmurowano pociski armatnie, które zniszczyły świątynię we wrześniu 1939 r. Drewniane zabudowania z końca XIX i pocz. XX w. Na budynku szkoły tablica upamiętniająca mieszkańców wsi – ofiary I wojny światowej. Przy drodze do Hutkowa cmentarz rzymskokatolicki, na którym kwatera 122 żołnierzy polskich poległych 22-26 września 1939 r. z pomnikiem w kształcie obelisku z orłem zrywającym pęta. Na pd. od Suchowoli (3 km) wieś Hutków. Znajduje się tu kaplica św. Stanisława Kostki, drewniana, z 1923 r.