LUDWIN

Wieś, siedziba urzędu gminy. Murowany dwór z 1884 r., rozbudowany na pocz. XX w. Obok zabudowania gospodarcze z końca XIX w.

Pojezierze Łęczyńsko-Włodawskie jest najdalej na pd. wsch. wysuniętym fragmentem Polesia Lubelskiego (zw. też Podlaskim). Ukształtowane zostało przez zlodowacenie środkowopolskie i następujące po nim procesy rzeźbotwórcze związane z podłożem kredowym. Dość płaska kraina torfowisk, jezior i stawów rybnych. Jest tu 68 jezior (najgłębsze Piaseczno – 38,8 m), w tym 6 o pow. przekraczających 100 ha (Uściwierz – największe, o pow. 284 ha, Wytyczno – powiększone i wykorzystywane jako zbiornik retencyjny, Dratów – powiększone i wykorzystywane jako zbiornik retencyjny, Białe Sosnowickie, Białe Włodawskie i Spólne-Koseniec). Część zbiorników to jeziora dystroficzne, charakterystycznie zabarwione na kolor brunatny, z przylegającymi do nich torfowiskami (Brzeziczno, Moszne), inne to płytkie, otoczone roślinnością szuwarową jeziora eutroficzne (Uściwierz, Sumin, Rotcze). Część jezior jest pochodzenia krasowego, odznaczają się kolistym kształtem, znacznymi głębokościami i piaszczystymi plażami (Piaseczno, Krasne, Łukcze). Kolejną grupę stanowią w części zdziczałe stawy rybne. Osobliwością pojezierza są torfowiska przylegające do jezior lub w całości wypełniające niecki po jeziorach. Do nich należą torfowiska nad jeziorami: Czarnym, Mosznem, Brzezicznem oraz Torfowisko Orłowskie, Durne Bargo i Bagno Bubnów. Wiele na nich rzadkich zespołów roślinnych, roślin rzadkich, chronionych i reliktów polodowcowych. Wśród torfowisk szczególną osobliwością są chełmskie torfowiska węglanowe. Porastają je szuwary turzycowe, w których znajdują się lęgowiska rzadkich ptaków. Pojezierze obrzeżone jest dużymi kompleksami leśnymi (Lasy Parczewskie, Sobiborskie i Włodawskie). Pod częścią pojezierza zalegają na głęb. poniżej 900 m bogate, ale trudno dostępne ze względów geologicznych złoża węgla kamiennego.

W niewielkim stopniu są eksploatowane w okolicach Łęcznej. Obszary chronione to Poleski Park Narodowy, przylegający do niego Poleski Park Krajobrazowy, Park Krajobrazowy Pojezierze Łęczyńskie, Sobiborski Park Krajobrazowy i dość liczne rezerwaty przyrody.

DRATÓW

Wieś na Pojezierzu Łęczyńsko-Włodawskim, nad kanałem Wieprz-Krzna. Murowana cerkiew prawosławna filialna św. Mikołaja wzniesiona została ok. 1880 r. Obok dom duchowieństwa prawosławnego, drewniany, z końca XIX w. W sąsiedztwie wsi jez. Dratów, pochodzenia krasowego, pierwotna pow. 107 ha, głęb. 3,3 m, obwałowane w celu wykorzystania go jako zbiornika retencyjnego kanału Wieprz-Krzna i powiększone do 168 ha. Jezioro ma zamulone dno, a pas brzegowy porasta wysoka trzcina. W przeszłości tworzyło jeden akwen z pobliskim zarastającym Jez. Turowolskim.

Trasa wkracza na teren Parku Krajobrazowego Pojezierze Łęczyńskie. Park powstał w 1990 r. na pow. 10896 ha. Obejmuje fragment Równiny Parczewskiej i zach. część Pojezierza Łęczyńsko-Włodawskiego. Składa się z 2 części: pn. obejmującej fragment Lasów Parczewskich (borów mieszanych, borów świeżych, olsów, łęgów) z przyległymi jeziorami i torfowiskami, głównie niskimi, ale także przejściowymi i wysokimi, oraz pd. obejmującej grupę jezior otoczoną użytkami rolnymi. Na terenie parku, zwłaszcza na torfowiskach i w środowiskach wodnych, występuje wiele roślin rzadkich i chronionych, jak aldrowanda pęcherzykowata, rosiczki, brzoza niska, wierzby borówkolistna i lapońska. Wśród zwierząt osobliwością są bobry, żółwie błotne, ptaki: drapieżce oraz wodne i błotne, a także bezkręgowce wodne. Na terenie parku znajduje się błotno-torfowiskowy rez. przyrody „Jezioro Brzeziczno” utworzony w 1959 r. na pow. 87,46 ha, chroniący obszar jeziora oraz torfowisko przejściowe i wysokie z aldrowandą pęcherzykowatą (Aldrovanda vesiculosa), rosiczką długolistną (Drosera anglica), rosiczką pośrednią (Drosera intermedia). Stanowisko reliktowej wierzby lapońskiej.

Skrzyżowanie dróg. 4 km na pn. zach. od skrzyżowania – Krasne. Wieś w pow. Lubartów. W pobliżu wsi Jez. Krasne – pochodzenia krasowego o pow. 76 ha i głęb. 33 m, jedno z najgłębszych na Pojezierzu Łęczyńsko-Włodawskim. Misa jeziora składa się z dwóch tej ów o głęb. 23 i 33 m. Brzeg otacza piaszczysta plaża. Liczne ośrodki wypoczynkowe.

PIASECZNO

Wieś w pow. Łęczna, na Pojezierzu Łęczyńsko-Włodawskim, nad krasowym jez. Piaseczno (pow. 85 ha, głęb. 38,8 m, piaszczyste plaże). Ośrodek letniskowy i wypoczynkowy.

Skrzyżowanie dróg. 3 km na pd. wsch. od skrzyżowania – Zagłębocze. Wieś na Pojezierzu Łęczyńsko-Włodawskim nad krasowym jez. Zagłębocze (pow. 59 ha, głęb. 23,3 m, na znacznej części linii brzegowej piaszczyste plaże). Ośrodek letniskowy i wypoczynkowy.

NOWY ORZECHÓW

Wieś na Pojezierzu Łęczyńsko-Włodawskim, na granicy Poleskiego Parku Krajobrazowego. W pn. części wsi jez. Tomasznie (Domaszne) o pow. ponad 82 ha, głęb. 3,1 m i częściowo piaszczystych brzegach.

Sąsiadujący z wsią Poleski Park Krajobrazowy utworzony został w 1983 r. i zajmuje obecnie pow. 5113 ha. Park krajobrazowy, który ma niejednolitą powierzchnię, stanowi obecnie rodzaj otuliny dla Poleskiego Parku Narodowego. Park krajobrazowy obejmuje część Pojezierza Łęczyńsko-Włodawskiego z charakterystycznymi dla tego obszaru torfowiskami, śródleśnymi jeziorami. Ponad 10% jego powierzchni stanowią wody. Stosunkowo niewielką część parku porastają lasy. Wiele roślin to gatunki rzadkie i chronione (rosiczki, gnidosz królewski, wierzby lapońska i borówko-listna). Wśród ssaków dość licznie występują łoś i wydra. Bogata jest awifauna – zwłaszcza drapieżce oraz gatunki błotne i wodne.

5 km na pn. zach. od wsi Nowy Orzechów – Stary Uścimów. Wieś na Pojezierzu Łęczyńsko-Włodawskim, siedziba urzędu gminy Uścimów.

31 lipca 1863 r. oddział powstańczy pod dow. Józefa Ruckiego stoczył tutaj zwycięską bitwę z wojskami rosyjskimi. 6 stycznia 1864 r. doszło do potyczki powstańców pod dow. Bogusława Ejtminowicza z oddziałem carskim. W jej wyniku powstańcy ponieśli klęskę, a ich dowódca poległ. We wsi pomnik powstańców 1863 r. Drewniana plebania z lat trzydziestych XX w. Cmentarz Żołnierski z I wojny światowej.

Parking leśny. 2 km na zach. od parkingu rez,. przyrody „Torfowisko przy Jeziorze Czarnym” – utworzony w 1959 r. na pow. 46,17 ha, chroniący wody jeziora oraz torfowisko wysokie typu kontynentalnego z aldrowandą pęcherzykowatą (Aldrovanda vesiculosa), wywłocznikiem skrętoległym (Myriophyllum altemiflorum) i wąkrotą zwyczajną (Hydrocotyle vulgaris).