Wodzisław Śląski – historia
Początki osady wodzisławskiej sięgają XI w. Jej pierwotnej lokalizacji upatruje się w rejonie dzisiejszego Grodziska, chociaż równolegle w źródłach z 1239 wspomina się o grodzie jedłownickim (dziś w obrębie miasta). W 1242 oba grody zniszczyli Tatarzy, chociaż legenda ludowa chce inaczej – Tatarzy mieli zostać odparci przy pomocy radlinian, a zagubieni wojownicy tatarscy osiedli w rejonie wodzisławskim. W 1257 założony został w Wodzisławiu klasztor Franciszkanów, co świadczyłoby o istnieniu organizmu miejskiego. Założycielem miasta był książę opolski Władysław I, od którego imienia miasto wzięło nazwę Vladislav (Włodzisław). Nazwa Wodzisław pojawiła się dopiero w XVII w. Do 1336 miasto należało do książąt raciborskich, w l. 1336-1521 do książąt opawskich. Ostatnie 11 lat, zanim stało się miastem prywatnym w wolnym mniejszym państwie stanowym, Wodzisław należał do księcia opolskiego Jana Dobrego.
Wolne mniejsze państwo wodzisławskie istniało od 1532 do poł. XIX w. Właścicielami jego byli m.in. Wilczkowie, Pławeccy (Stefan Pławecki w 1666 przywrócił obywatelom Wodzisławia część dawniejszych swobód i przywilejów), Oppersdorfowie, Dietrichsteinowie, Braunsowie.
Średniowieczne miasto posiadało wały obronne drzewno-ziemne okolone fosą.
O zamożności wodzisławian świadczyć mogą zmiany miejsca zamieszkania. W XIV i XV w. spotykamy ich w Krakowie i Wrocławiu, a w XV w. na krakowskim uniwersytecie, gdzie studiowało 17 wodzisławian. W tym czasie Wodzisław słynął w Krakowie jako ośrodek handlu rybami (stawy rybne).
Od XVII w. miasto podupadło, podobnie jak inne miasta, nawiedzały je częste pożary. Ostatni, w 1822, strawił większość drewnianej i murowanej zabudowy. Zubożała również ludność okolicznych wsi. Dotknięta wojennymi ciężarami buntowała się i odmawiała odrabiania pańszczyzny. W 1811 wybuchło powstanie chłopów ziemi wodzisławskiej pod wodzą Józefa Bienia z Jedłownika, stłumione przez oddziały jazdy.
W poł. XIX w. Wodzisław był niewielkim rolniczym miasteczkiem posiadającym 4 browary, 4 wytwórnie wódek, młyn wodny, cegielnię, farbiamię sukien i płócien, fabryczkę tabaki i krochmalu. Pracowało tu 100 mistrzów rzemieślniczych, w tym 22 mistrzów tkackich i 52 szewskich. Wodzisław był również siedzibą sądu królewskiego (pruskiego). Dopiero od XIX w., kiedy ruszyła pierwsza kopalnia węgla (1832) „Anna” w Pszowie, datuje się powolny rozwój miasta i okolicznych wsi. W latach osiemdziesiątych XIX w. uruchomiono kolejną kopalnię „Marcel” w Radlinie (1883), przy której w 1890 powstała pierwsza na Górnym Śląsku brykietownia i odcinek linii kolejowej Rybnik-Olza-Chałupki. Na przełomie XIX i XX w. w Wodzisławiu. Pszowie. Radlinie. Biertułtowach. Rydułtowach działało wiele polskich towarzystw, głównie śpiewaczych.
W l. 1919-21 mieszkańcy Wodzisławia i ziemi wodzisławskiej manifestowali swą polskość, przystępując do walki o wyzwolenie narodowe. W III powstaniu śląskim utworzono tu 14. Pułk Piechoty powstańczej pod dowództwem Józefa Michalskiego. Robotnicy Pszowa i Radlina zbudowali pociągi pancerne „Pieron” i „Korfanty”, walczące na frontach III powstania. Podczas plebiscytu w marcu 1921 większość mieszkańców opowiedziała się za przyłączeniem Górnego Śląska do Polski. W czerwcu 1922 ziemia wodzisławska znalazła się w granicach Rzeczypospolitej.
Rozpoczął się kolejny etap rozwoju miasta, przerwany wybuchem II wojny światowej. We wrześniu 1939 wielu mieszkańców Wodzisławia zostało aresztowanych, zesłanych do obozów koncentracyjnych. W styczniu 1945 przez ziemię wodzisławską ewakuowano więźniów oświęcimskich, spośród których wielu spoczęło na tej ziemi zamordowanych przez konwojentów.
Miasto zostało wyzwolone 26 III 1945 po kilkutygodniowych walkach toczonych przez Armię Czerwoną z broniącymi się oddziałami niemieckimi. Zniszczone zostało śródmieście Wodzisławia. W ciągu pierwszego 10-lecia odbudowano większość zniszczonych budowli, m.in. zabytkowy rynek, kościół ewangelicki z 1812, kościół parafialny z 1908 (wzniesiony w miejscu XIV-wiecznej budowli).
W 1954 Wodzisław otrzymał rangę miasta powiatowego, w skład którego weszły okoliczne wsie oraz 2 miasta (Pszów i Radlin), niegdyś należące do państwa wodzisławskiego. Budowa nowych kopalni węgla w Rybnickim Okręgu Przemysłowym pozwoliła na zmianę oblicza miasta. W 1975, po likwidacji powiatów, w obrębie miasta Wodzisław znalazło się dotychczasowe samodzielne miasto Rydułtowy.