Trasa Tarnawatka – Wieprzowe Jezioro

TARNAWATKA

Wieś, siedziba urzędu gminy. Istnienie cerkwi prawosławnej wzmiankowane w 1578 r. W 1. 1596-1875 zamieniona była ona na greckokatolicką. Następnie do I wojny światowej ponownie prawosławna, a od 1921 r. jako kościół paraf, rzymskokatolicki. Dawna cerkiew prawosławna Świętej Trójcy, obecnie kościół rzymskokatolicki paraf. św. św. Piotra i Pawła, murowana, eklektyczna, wzniesiona w 1890 r. wg proj. arch. Syczugowa, przebudowana ok. 1920 r. oraz w l. 1925-30 (dobudowa wieży i zakrystii). W sąsiedztwie drewniana plebania z poł. XIX w. i drewniany spichlerz z końca XIX w. Murowany zajazd z 1 poł. XIX w. Na terenie wsi 20 lip drobnolistnych – pomników przyrody, z których najpotężniejsza ma pień o obw. 560 cm. Na cmentarzu rzymskokatolickim (d. greckokatolickim i prawosławnym) zbiorowa mogiła 10 żołnierzy WP poległych 19-23 września 1939 r., zbiorowy grób 53 ofiar pacyfikacji wsi Sumin 28 stycznia 1943 r., grób Mieczysława Kosza (1944-73) – niewidomego kompozytora, muzyka i pianisty jazzowego, laureata wielu muzycznych konkursów międzynarodowych. Na zach. od wsi rozległe stawy rybne. Na pd. od wsi wysoki maszt antenowy.

2 km na wsch. znajduje się rez. przyrody „Skrzypny Ostrów” utworzony w 1967 r. na pow. 1,77 ha, chroniący las mieszany ze stanowiskiem endemicznego modrzewia polskiego. Rośnie tu 18 potężnych okazów o wys. do 36 m i pierśnicach (średnice pni mierzone na wys. 130 cm) dochodzących do 90 cm.

TARNAWATKA-TARTAK

Wieś, siedziba dużego tartaku i fabryki mebli.

6 km na pd. zach. Pańków. Wieś o układzie przestrzennym owalnicy ukształtowanym w 1548 r. W 1750 r. wzmiankowane było istnienie filialnej cerkwi greckokatolickiej (zamienionej w 1875 r. na prawosławną, rozebranej w 1938 r.). 2 lutego 1943 r. wieś została spacyfikowana przez hitlerowców (ofiary pacyfikacji upamiętnia pomnik). Na cmentarzu prawosławnym, d. greckokatolickim (na zach. od wsi, w lesie), m.in. mogiły ofiar pacyfikacji wsi w 1943 r.

Mostek na rz. Wieprz. Rzeka Wieprz na tym odcinku, ok. 3 km od źródeł, ma formę niewielkiego kanału. Rzeka wypływa z niewielkiego, otoczonego mokradłami Jez. Wieprzowego położonego k. wsi Wieprzowe Jezioro.

Cmentarz wojenny.

Po zach. stronie drogi, na skraju lasu, znajduje się cmentarz wojenny, w którym w 9 mogiłach ziemnych pochowani są żołnierze polegli w czasie I wojny światowej (zapewne w 1915 r.) oraz spoczywa 12 żołnierzy polskich poległych w walce z hitlerowcami w Dąbrowie Tomaszowskiej 29 września 1939 r.