Świdnik. Miasto powiatowe (ok. 40000 mieszk.) położone na Płaskowyżu Świdnickim, siedziba gminy miejskiej. Duży ośrodek przemysłowy.
Głównym zakładem jest Wytwórnia Sprzętu Komunikacyjnego „PZL Świdnik”, znana z produkcji śmigłowców „Sokół”, szybowców i motolotni. Pierwsze śmigłowce opuściły zakład w 1956 r. Były to Mi-1 montowane z części wyprodukowanych w ZSRR. Od 1965 r. produkowano śmigłowce Mi-2 w różnych wersjach. Łącznie fabrykę opuściło ponad 5000 maszyn. Do 1985 r. zakład wytwarzał także motocykle i montował samochody chłodnie.
Przy zakładzie lotnisko, które od 1999 r. ma status międzynarodowego lotniska pasażerskiego.
Świdnik był wzmiankowany w XIV w. jako wieś królewska. W XV w. stanowił uposażenie prebendarza Zamku lubelskiego. W 1877 r. otrzymał połączenie kolejowe z Lublinem i Rejowcem. W okresie międzywojennym pełnił funkcję letniska podmiejskiego. Po II wojnie światowej wybudowano tu w ramach tzw. planu sześcioletniego Wytwórnię Sprzętu Komunikacyjnego, a wraz z nią osiedla mieszkaniowe. W 1954 r. Świdnik otrzymał prawa miejskie.
Elementem urozmaicającym zabudowę blokową jest wzniesiony na planie koła po 1978 r. dwupoziomowy kościół paraf. Najświętszej Marii Panny.
WIERZCHOWISKA
Wieś wzmiankowana już w XV w. Murowany pałac z 1850 r. Obok murowane budynki gospodarcze z końca XIX w. i park z XIX w. Na pd. zach. od wsi rez. przyrody „Wierzchowiska” – utworzony w 1983 r. na pow. 24,52 ha dla ochrony grądu z przewagą dębu lub lipy, z chronionymi gatunkami w runie.
6 km na pn. – Mełgiew. Wieś, siedziba urzędu gminy. Kościół paraf. św. Wita. neogotycki, murowany, wzniesiony w l. 1906-10 wg proj. Stefana Drozdowskiego. Ołtarze boczne rokokowe. Obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem jest kopią obrazu szkoły niderlandzkiej z 1 poł. XVI w. Z XVII w. pochodzi obraz „Znalezienie pucharu w worku Beniamina”. Obok stary kościół, obecnie dom parafialny i organistówka, murowany, wzniesiony w l. 1726-39. Dzwonnica murowana z końca XVIII w. Na cmentarzu murowane wzniesione w 1872 r., kostnica i kaplica cmentarna. Murowany zajazd zbudowany w 1 poł. XIX w., przebudowany w latach trzydziestych XX w., obecnie dom zakonny ss. betanek (Zgromadzenia Sióstr Rodziny Betańskiej).
W sąsiadującym od pd. z wsią Mełgiew Podzamczu d. zespół pałacowy z główną osią złożoną z bramy wjazdowej, mostku, owalnego dziedzińca, pałacu i alei parkowej na tyłach. Murowany pałac z ok. 1830 r. (na starszych fundamentach budowli z XVIII w.), przebudowany w 2 poł. XIX w. i ok. 1922 r. Obok budynki gospodarcze i pozostałości murowanego ogrodzenia Z bramą – z 2 poł. XVIII w. Park regularny z XVIII w. przekomponowany na krajobrazowy.
3 km na pd. – Kawęczyn. We wsi kościół paraf. św. św. Józefa Robotnika i Antoniego, drewniany, wzniesiony w l. 1907-08 we wsi Siedliszcze k. Chełma i przeniesiony na obecne miejsce w l. 1922-23, rozbudowany w 1936 r. Obok drewniane dzwonnica i plebania z pocz. XX w. Murowany dwór z 1830 r., rozbudowany w 1958 r. Poprzedzony trój arkadowym portykiem. Murowany spichlerz wzniesiony zapewne w XVII w., rozbudowany w 1930 r. Park z 1830 r., o pow. 2 ha, przekształcony na pocz. XX w. wg proj. Stanisława Celichowskiego.
Skrzyżowanie dróg. 5 km na pd. zach. od skrzyżowania dróg – Kozice. Miejscowość ta obejmuje dwie wsie Kozice Dolne i Kozice Górne. W Kozicach Dolnych murowany dwór z XIX w. Obok budynki gospodarcze, murowane, wzniesione w XIX w. Park z XV1II-XIX w.
W Kozicach Górnych 21 października 1963 r. w wyniku akcji grupy likwidacyjnej ZOMO został ranny w nogę, a następnie popełnił samobójstwo ostatni na Lubelszczyźnie dowódca oddziałów WiN – Józef Franczak „Laluś” (1918-63). Pochowany został na cmentarzu w Piaskach. Tablica upamiętniająca tego ostatniego żołnierza i partyzanta 11 Rzeczpospolitej znajduje się u wejścia do Zamku lubelskiego.