Nad Odrą pomnik Powstańców Śląskich, upamiętniający III powstanie śląskie na ziemi raciborskiej oraz pomnik Matki Polki z 1973, dzieło rzeźbiarza Jana Borowczaka, upamiętniające patriotyczną postawę kobiet tej ziemi w okresie germanizacji. Racibórz posiada jeszcze trzy interesujące pomniki: Stanisława Moniuszki na pl. Sądu Rejonowego, Arki Bożka przy ul. Opawskiej (Arka Bożek (1899-1954), działacz Związku Polaków w Niemczech, po II wojnie światowej wicewojewoda śląsko-dąbrowski) i Józefa von Eichendorffa (1788-1857), poety niemieckiego uodzonego i mieszkającego w Łubowicach koło Raciborza.
W mieście znajduje się jedno z najstarszych na Górnym Śląsku muzeów. Powstało w 1927 z inicjatywy komitetu społecznego.
Dziś posiada sale ekspozycyjne przy ul. Gimnazjalnej 1 (d. kościół Dominikanek) i Fryderyka Chopina 12. W muzeum są cztery działy: archeologii z zabytkami z terenu d. powiatów raciborskiego i głubczyckiego, Opola i Nysy oraz z terenu zamku raciborskiego; etnografii ze zbiorami kultury materialnej i duchowej pd. Opolszczyzny (narzędzia pracy, meble, obrazy na szkle, stroje ludowe); sztuki śląskiej od XIV do XVIII w., głównie rzeźby średniowieczne, renesansowe i barokowe; historii – dokumenty z pocz. państwa polskiego, powstań śląskich, działalności Związków Polaków w Niemczech na terenie miasta. Kościół Dominikanek zbudowany został na pocz. XIV w. w stylu gotyckim z fundacji księcia raciborskiego Przemysława. We wnętrzu nagrobek książąt raciborskich z ok. 1500 i polichromia z 1650. Na muzeum przebudowany w l. 1927-36. W l. 1967-83 przeprowadzono kapitalny remont.
Muzeum w Raciborzu powstało w 1927 i działało do 1945, chociaż jego początki sięgają 1919, kiedy powstało Raciborskie Stowarzyszenie Muzealne. Wznowiło pracę w 1948. Posiada dwa budynki – główny przy ul. Rzeźniczej 15: Śląskie rzemiosło artystyczne; Malarstwo i rzeźba śląska od XV do XVIII w.; „Dom Ozyrysa”, w którym m.in. mumia dziewczynki sprowadzona w 1860 do Raciborza przez barona Rotszylda; Militaria od XV do XIX w. Na parterze płyty nagrobne, m.in. księcia Przemysława i jego żony Anny Mazowieckiej. Na I i II piętrze freski późnorenesansowe z XVII w., odkryte w l. 1936-37 oraz gotyckie okno z kamiennym maswerkiem. Przy ul. Chopina 12: „Zwyczaje i obrzędy doroczne na Śląsku”; Znaleziska archeologiczne na ziemi raciborskiej od czasów prehistorycznych do czasów średniowiecza, w tym numizmaty oraz eksponaty obrazujące życie średniowiecznego Raciborza.
Muzeum czynne: wtorki i czwartki 9-15, środy i piątki 9-16, soboty 9-14, niedziele i święta 10-14.
Do najstarszych placówek kulturalnych Raciborza należy Dom Kultury „Strzecha”, powołany w 1911 przez Towarzystwo Polsko-Górnośląskie. „Strzecha” była ważnym ośrodkiem kultywowania polskiej tradycji na ziemi raciborskiej. Po 1945 kontynuowała tradycje opieki nad amatorskim ruchem artystycznym, m.in. nad Młodzieżowym Chórem Mieszanym „Strzecha”, Zespołem Pieśni i Tańca Ludowego „Strzecha”, Zespołem Poezji Śpiewanej „Dlaczegoja”, Raciborską Orkiestrą Kameralną.
Ożywioną działalność prowadzi Raciborski Dom Kultury, dysponujący salą widowiskową na 720 miejsc oraz salą kameralną na 150. Prowadzi działalność teatralną, literacką, muzyczną i estradową. W RDK działa kino „Przemko” i Dyskusyjny Klub Filmowy „Puls”. W budynku przy ul. Chopina 21 (należącym do RDK) klub „Labirynt” (piwnice), a w 1846 grał tu wybitny węgierski kompozytor Franciszek Liszt.
Do ważnych placówek w Raciborzu należą filie Miejskiej Biblioteki Publicznej i Biblioteka Główna przy ul. Kasprowicza 12.
W Raciborzu odbywa się wiele imprez kulturalnych. Organizuje się tu m.in. Międzynarodowe Biennale Małych Form Graficznych, Festiwal Pieśni Chóralnej do słów Josepha von Eichendorffa, Dni Muzyki Organowej, plenery malarskie, cykle koncertów symfonicznych i kameralnych „Muzyka w zabytkach”, Dni Kultury Górnośląskiej, Dni Raciborza.
Wznowiła swoją działalność Raciborska Orkiestra Symfoniczna, której początki sięgają roku 1975, gdy była pod opieką Domu Kultury „Strzecha”.
Mieszkańcy Raciborza mają do dyspozycji kilka ośrodków i terenów rekreacyjnych: Ośrodek OSiRu przy ul. Zamkowej, Ośrodek Wypoczynkowy „Obora” (w sąsiedztwie mini-ZOO), Ośrodek Wypoczynkowy „Transgóru” w Nieboczowach, Park Zamkowy i Park przy ul. Opawskiej i Bema, rezerwat leśno-stawowy „Łężczak” w Markowicach.
Rozgałęzienie dróg: w prawo do Gliwic (44 km), Opola przez Koźle (80 km), w lewo do Chałupek (25 km). Z Raciborza wyjeżdżamy w kierunku zach. ul. Głubczycką.