Prudnik

PRUDNIK

Miasto (24 400 mieszk., 250 m n.p.m.) położone na skraju Płaskowyżu Głubczyckiego na przedgórzu Gór Opawskich nad rz. Prudnik, lewym dopływem Osobłogi. Ośrodek przemysłowy (Zakłady Przemysłu Bawełnianego „Frotex”, Fabryka Obuwia „Otmęt”, Fabryka Mebli).
Pierwotna nazwa Prudnik, niemiecka Polnisch-Neustadt, później Neustadt. Osada powstała w granicach państwa Mieszka I na szlaku handlowym z Wrocławia nad Dunaj. Prawa miejskie uzyskała w 2. poł. XIII w. Po przejściowym okresie władania przez możnowładców czeskich od 1337 w rękach księcia opolskiego. Po śmierci księcia Jana Dobrego w 1532 miasto stało się własnością Habsburgów, którzy w 1597 odsprzedali dobra zamkowe radzie miejskiej. Miasto, zniszczone wojnami i pożarami, w 1627 przeżyło szczególnie dotkliwy pożar, który strawił prawie całą zabudowę miejską. Było to wówczas miasto tkaczy, słynące z tkanin lnianych (w 1574 Prudnik uzyskał przywilej uprawy lnu). Tradycje tkackie kontynuowane były do poł. XIX w., kiedy czynnych tu było ok. 600 warsztatów tkackich. Nawet powstanie pierwszej na Śląsku manufaktury płócienniczej w XVII w. nie wpłynęło na zahamowanie rozwoju tkactwa. W XIX w. powstało 6 tkalni wełny i jedwabiu oraz mechaniczna tkalnia lnu i fabryka adamaszku. Ponadto powstały wówczas liczne cegielnie, browary, gorzelnie, młyny oraz fabryka octu. W 1876 miasto uzyskało połączenie kolejowe z Nysą i Kędzierzynem-Koźlem.

Prudnik ma bogate tradycje kontaktów z Polską. W 1410 rycerz Maćko z Prudnika uczestniczył z drużyną w walce pod Grunwaldem po stronie Jagiełły. W 1807 miejscowi Polacy zasilili legion nadwiślański, przebywający tu na ćwiczeniach, a w 1848 do parlamentu pruskiego wybrano chłopa z pow. prudnickiego, Ignacego Dzidka z Wierzchu. Działaczem narodowym pow. prudnickiego był ks. Aleksander Skowroński (1863-1934), długoletni proboszcz w Ligocie Prudnickiej (1896-1921), poseł do parlamentu pruskiego (1907). W latach powstań i plebiscytu Polacy byli zdominowani przez Niemców, którzy w Prudniku mieli centrum koncentracji freikorpsów, które ruszały do walki will powstaniu pod Górą św. Anny i Kędzierzynem. Na frontach III powstania walczyły 2 baony prudnickie, a kompania prudnicka dowodzona przez Pawła Rybczyka brała udział w bojach pod Gogolinem, Otmętem i Krapkowicami. Prudnik nie wchodził w skład terenów plebiscytowych. W latach międzywojennych działał tu Związek Polaków w Niemczech. 19 III 1945 do miasta wkroczyły oddziały Armii Czerwonej.

Miasto zachowało średniowieczny owalnicowy układ urbanistyczny i resztki murów obronnych z XIV i XV w. z Bramą Dolną przy ul. Opolskiej. Mury miejskie wraz z dwoma bramami (Górną i Nową) i spalony w 1806 zamek, rozebrano w 1844. Z zamku pozostała cylindryczna wieża kamienna.

W rynku ratusz z XVIII w., przebudowany w XX w. Główna bryła nosi cechy baroku, przebudowana wieża posiada cechy klasycyzmu. Obok barokowa kolumna Matki Boskiej i figura św. Jana. Wokół Rynku domy mieszczańskie 2- i 3-kondygnacyjne o barokowych elewacjach. Na uwagę zasługują kamieniczki pod nr. 39-42.

Przy pl. Kościelnym trójnawowy późnobarokowy kościół paraf, pw. Michała Archanioła z 1730, o ładnej 3-piętrowej wieży zwężającej się do góry z hełmem latarniowym, zaprojektowany przez Jana Innocentego Toppera. We wnętrzu bogata ornamentyka oraz cenne malowidła i rzeźby. Od 1946 oddany oo. Dominikanom. Przy pl. Zamkowym cylindryczna wieża zamkowa z XIII/XIV w., zwana Pogańską, z czasów warowni wzniesionej przez czeskiego rycerza Woka z Rożemberka. Z okresu baroku pochodzi również barokowy młyn w pd. części miasta oraz wiele kamieniczek, m.in. przy ul. Sobieskiego 14, Zamkowej 1, 2, 4, 5, dom tkaczy o barokowych bliźniaczych szczytach przy ul. Krótkiej 1 oraz kościół pw. Piotra i Pawła i klasztor Bonifratrów o skromnej elewacji barokowej, zrealizowane w 1.1783-87, wieża z 1793, klasztor rozbudowany w 1896 i 1916.

Przy ul. Chrobrego 11 w budynku d. zbrojowni przylegającej do średniowiecznych murów, mieści się Muzeum Ziemi Prudnickiej. W muzeum wystawa obrazująca historyczne związki regionu z Polską. Wśród eksponatów dokument księcia opolskiego Władysława z 1384, przyznający mieszczanom prudnickim przywilej wypasu owiec w sąsiedniej wsi. Oprócz działu historii bogate działy etnografii i archeologii. W jednej z 2 baszt muzeum eksponowane są militaria z czasów napoleońskich.

Muzeum czynne: wtorek, czwartek i piątek, I sobota miesiąca, II i IV niedziela miesiąca w godz. 10-14, środa 10-17. Tel. (0-77) 36-38-08.

W pobliżu stacji kolejowej zbiorowa mogiła więźniów oświęcimskich ewakuowanych w styczniu 1945.

Prudnik ma kilka terenów rekreacyjnych. W pd.-zach. części miasta park miejski i dalej na pd. Święconka (Góra Kapliczna, 369 m n.p.m.), skąd ładne widoki na miasto. Baseny i kąpieliska (ul. Kościuszki i Parkowa), stadion sportowy (ul. Kolejowa).

W Prudniku rozwidlenie dróg: w prawo (na pn.-zach.) do Nysy (30 km), prosto do Głuchołaz (15 km), tędy biegnie nasza trasa.

ŁĄKA PRUDNICKA

We wsi zachował się renesansowy zamek Piastów niemodlińskich z XV w., przebudowany w XVI w. i w 1874 (skrzydło neogotyckie) z basztą w narożniku pd.-wsch. Obok pałacu park krajobrazowy ze starodrzewem. We wsi odgałęzienie drogi do Jarnołtówka i Pokrzywnej.