Trasa Rapy Dylańskie – Biszcza Pierwsza

Rapy Dylańskie. 5 października 1943 r. w sąsiedztwie Rap Dylańskich doszło do dużej bitwy partyzantów AK dowodzonych przez Jana Turowskiego „Norberta”, Edwarda Błaszczaka „Groma” i Adama Hascewicza „Wara” z Niemcami. Partyzanci dokonali wcześniej koncentracji w pobliżu wsi, by zaatakować Biłgoraj. Po dwugodzinnej walce przełamali okrążenie. Pościg Niemców za partyzantami uniemożliwił oddział AK Stefana Prusa „Adama ”, który ogniem związał siły niemieckie.

6 km na pd. zach. Sól.

10 km na pn. zach. Bukowa. Wieś na Równinie Biłgorajskiej, nad rz. Bukową (prawy dopływ Sanu). Ośrodek plecionkarstwa, łubiarstwa, rzeszotarstwa i sitarstwa ludowego.
Kościół paraf. św. Andrzeja Bobołi, drewniany, z 1957 r. Niedaleko kościoła lipa drobnolistna o obw. pnia 615 cm. Kapliczki: św. Antoniego – drewniana, z końca XIX w., i Miłosierdzia Bożego, drewniana, z 1838 r. (figura późniejsza). Pomniki przyrody – 2 lipy drobnolistne o obw. pni 400 i 615 cm, i klon pospolity o obw. pnia 320 cm.

0,5 km na pn. od wsi Bukowa (0,5 km) rez. przyrody „Kacze Błota”, utworzony w 1988 r. na pow. 168,67 ha, chroniący fragment Puszczy Solskiej.

STARY MAJDAN

We wsi d. cerkiew prawosławna, obecnie, od 1919 r., kościół rzymskokatolicki paraf, św.św. Piotra i Pawła, drewniana, wzniesiona w 1. 1903-06 w stylu bizantyjsko-rosyjskim. W sąsiedztwie cmentarz przykościelny, d. przycerkiewny, w którego centralnym miejscu figura Najświętszej Marii Panny Niepokalanie Poczętej umieszczona w basenie wodnym. Na cmentarzu rzymskokatolickim (d. także greckokatolickim i prawosławnym) mogiły 65 ofiar pacyfikacji wsi dokonanej przez żołnierzy hitlerowskich i ukraińskich 3 lipca 1943 r.

KSIĘŻPOL

Wieś, siedziba urzędu gminy. W 1531 r. wzmiankowana tu była cerkiew prawosławna. W 1. 1596-1875 zamieniona była na greckokatolicką, następnie do czasu I wojny światowej ponownie prawosławna, z kolei zamieniona na kościół rzymskokatolicki. W 1922 r. erygowana została parafia rzymskokatolicka.

Dawna cerkiew greckokatolicka, obecnie kościół rzymskokatolicki paraf. Podwyższenia Krzyża Świętego, obecna, murowana, wzniesiona w I. 1855-57 kosztem Konstantego Zamoyskiego w miejsce wcześniejszej drewnianej z 1679 r., przebudowana i rozbudowana w 1924 r. Obok murowana dzwonnica z 1858 r. Na cmentarzu rzymskokatolickim (w przeszłości także greckokatolickim i prawosławnym) mogiły żołnierzy poległych w czasie I wojny światowej i groby 12 żołnierzy WP poległych 13-17 września 1939 r. Wiąz szypułkowy – pomnik przyrody o obw. pnia 6,1 m.

9 km na zach. Biszcza Pierwsza. Wieś, siedziba urzędu gminy Biszcza. Od końca XVI w. w składzie ordynacji zamojskiej. W 1943 r. wieś była dwukrotnie spacyfikowana przez hitlerowców i wysiedlona. W listopadzie 1943 r. na znajdujący się we wsi posterunek współpracujących z Niemcami nacjonalistów ukraińskich uderzył oddział BCh Pawła Pisarczyka „Huragana”. Po czterogodzinnym ataku partyzanci wycofali się. Od 1971 r. we wsi z inicjatywy byłych żołnierzy i partyzantów działa pluton kawalerii. Kawalerzyści w pełnej gali uczestniczą w wielu uroczystościach patriotycznych i religijnych w regionie.
Dawna cerkiew prawosławna, zbudowana w miejscu wcześniejszej drewnianej cerkwi wzmiankowanej w 1582 r. jako prawosławna, w l. 1596-1875 greckokatolicka, następnie ponownie prawosławna, obecnie kościół rzymskokatolicki Najświętszego Serca Pana Jezusa, murowany, zbudowany w 1912 r. wg proj. Stanisława Edwarda Koczorowskiego, przebudowany w l. 1972-74. W sąsiedztwie czynny cmentarz prawosławny d. greckokatolicki. Przy drodze do Tarnogrodu, poza zabudową wsi, cmentarz rzymskokatolicki założony w 1919 r., pochowane są tu między innymi ofiary pacyfikacji wsi Biszcza ze stycznia i lipca 1943 r.
Dawny zespół dworski ordynacji zamojskiej. Murowany dwór wzniesiony w latach sześćdziesiątych i siedemdziesiątych XIX w., przebudowany po 1929 r. i po 1970 r. Murowane: obora i chlew z 2 poł. XIX w. Pozostałości parku z poł. XIX w. ze stawami. Trzy budynki szkolne („Na Górze”, „Na Dole” i „Na Kopytku”), drewniane, z końca XIX w.